Mindfulness versus controle

Er zijn steeds meer aanwijzigen dat een afwijzende houding tegenover aversieve innerlijke ervaringen (gevoelens, gedachten en lichamelijke gewaarwordingen) een belangrijke rol speelt bij psychische problemen. Actieve pogingen om die nare ervaringen kwijt te raken door er in gedrag en gedachten voor te vluchten of tegen te vechten werken meestal contraproductief. Dit is bij veel psychische problemen het geval. Vooral bij meer chronische klachten (kwetsbaarheid voor depressie) en bij stoornissen waarbij controle willen houden (GAS, OCS, PTSS) een groot deel van het probleem vormt.

Twee componenten van mindfulness
Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT), in het Nederlands vertaald als Aandachtgerichte Cognitieve Therapie, richt zich specifiek op het ontwikkelen van een andere houding tegenover problemen. Deze houding kenmerkt zich door nauwkeurig waarnemen, toelaten, niet-reageren en niet-oordelen waardoor er ruimte komt voor acceptatie. Mindfulness heeft twee componenten. De eerste betreft zelfregulatie van de aandacht. De aandacht is gericht op de onmiddellijke ervaringen en het herkennen van mentale gebeurtenissen in het huidige moment. De tweede component is de nieuwsgierige en accepterende houding tegenover dat wat ervaren wordt. Elke gedachte, elk gevoel en elke lichamelijke gewaarwording wordt toegelaten, zonder er onmiddellijk een waardeoordeel over uit te spreken en zonder er iets aan te willen veranderen.

Verrijking van de cognitieve gedragstherapie
MBCT is een zinvolle toevoeging aan het repertoire van de cognitieve gedragstherapie en andere therapievormen. Het is immers een bekend gegeven dat ondanks deskundige behandeling een grote groep patiënten niet volledig geneest, klachten behoudt, of een grote kans op terugval heeft. Dit wijst op de grenzen van een hulpverlening gericht op “cure”. Een aanpak gericht op acceptatie is een verrijking van de bestaande, op verandering gerichte methoden. Bovendien biedt het handvaten aan patiënten in het leren omgaan met (chronische) klachten en met een blijvende kwetsbaarheid. Het is een vast onderdeel van de Acceptance and Commitment Therapy ( ACT).

Effectiviteit van MBCT
Momenteel wordt MBCT bij diverse klachten en doelgroepen toegepast. MBCT is succesvol als terugvalpreventie methode bij recidiverende depressies. Er zijn verschillende niet-gecontroleerde studies en gevalsbesprekingen van mindfulness die de werkzaamheid laten zien bij diverse stoornissen. Gezien de nog jonge geschiedenis van MBCT is het begrijpelijk dat er nog weinig gerandomiseerde studies zijn die de effectiviteit van MBCT bewijzen.

bron: website Ger Schurink